Thế kỷ XIV ở Ấn Độ là một thời kỳ đầy biến động. Các đế chế đã sụp đổ, vương quốc mới được hình thành và tôn giáo đã tác động mạnh mẽ lên chính trị. Trong bối cảnh hỗn loạn này, một đế chế Hindu mới đã nảy sinh - Vijayanagara, với tên gọi có nghĩa là “Thành phố Chiến Thắng”. Sự ra đời của Vijayanagara đã đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Nam Ấn Độ, và nó vẫn còn mang lại tiếng vang cho đến ngày nay.
Sự hình thành của Vijayanagara được thúc đẩy bởi sự sụp đổ của đế chế Hoysala. Khi quân Sultan Delhi xâm chiếm và tàn phá miền nam Ấn Độ, hai anh em Harahara và Bukka Raya, những vị tướng Hoysala trung thành đã tìm cách bảo vệ đức tin Hindu và văn hóa của họ. Năm 1336, họ đã thành lập một đế chế mới với thủ đô là Vijayanagara trên bờ sông Tungabhadra.
Vijayanagara nhanh chóng trở thành một cường quốc quân sự và kinh tế đáng kể. Vị trí chiến lược của nó cho phép kiểm soát các tuyến đường thương mại quan trọng, mang lại sự giàu có và thịnh vượng cho đế chế. Các vị vua Vijayanagara đã ủng hộ nghệ thuật và kiến trúc, dẫn đến việc xây dựng những ngôi đền và cung điện lộng lẫy như Hampi, một di sản thế giới UNESCO ngày nay.
Bảng dưới đây tóm tắt sự lên ngôi của các triều đại Vijayanagara:
Triều Đại | Vua Chức | Thời Gian trị vì |
---|---|---|
Sangama | Harihara I, Bukka Raya I | 1336 – 1406 |
Saluva | Deva Raya I, Deva Raya II | 1406 – 1485 |
Tuluva | Krishna Deva Raya | 1509 – 1529 |
Aravidu | Venkatapatiraya | 1542 – 1646 |
Những thành tựu quân sự của Vijayanagara là đáng nể. Họ đã đánh bại nhiều cuộc xâm lược của các sultanate Deccani và duy trì quyền kiểm soát phần lớn Nam Ấn Độ trong gần ba thế kỷ. Vua Krishnadevaraya, người trị vì từ năm 1509 đến 1529, được coi là vị vua vĩ đại nhất của Vijayanagara. Ông đã mở rộng lãnh thổ của đế chế, khuyến khích thương mại và học thuật, và là nhà thơ và nhạc sĩ tài năng.
Sự sụp đổ của Vijayanagara vào năm 1565 là một sự kiện bi thảm. Quân đội Deccani đã liên minh với nhau và tấn công Vijayanagara. Trận chiến diễn ra tại Talikota kết thúc bằng thảm bại cho Vijayanagara, thủ đô bị phá hủy và hoàng gia bị tiêu diệt.
Sự sụp đổ của Vijayanagara đánh dấu kết thúc của một thời đại huy hoàng. Tuy nhiên, di sản của nó vẫn còn hiện diện mạnh mẽ ở Nam Ấn Độ. Các đền thờ và cung điện vĩ đại, nghệ thuật tinh xảo, và truyền thống văn hóa phong phú vẫn là minh chứng cho sự vĩ đại của đế chế Vijayanagara.
Việc nghiên cứu về Vijayanagara giúp chúng ta hiểu sâu hơn về lịch sử phức tạp của Ấn Độ. Nó cũng cho thấy sức mạnh của lòng trung thành và ý chí kiên cường trong việc bảo vệ đức tin và văn hóa của mình trước sự áp bức và xâm lược.